ارزیابی مدل های زهکشی به منظور شبیه سازی نوسانات سطح ایستابی و تعیین بهترین عمق و فاصله زهکش ها بر اساس بیشترین عملکرد محصول و کمترین مقدار خروجی آب

آزمایش های مزرعه ای به منظورشناخت شرایط موجود سامانه های زهکشی مفید هستند، اما محدودیت های قابل توجهی نیز دارند. از جمله اینکه از این آزمایش ها نمی توان برای پیش بینی استفاده کرد. کاربرد مدل های شبیه سازی از جمله روش هایی است که این محدودیت ها را تا حدود زیادی مرتفع می سازد. اما قبل از کاربرد چنین مدل هایی، درستی نتایج بدست آمده از آن ها باید با نتایج آزمایش های مزرعه ای مورد ارزیابی قرار گیرد. از جمله معروف ترین این مدل های شبیه سازی، مدل های swap و drainmod هستند. هدف از این تحقیق ارزیابی مدل های swap و drainmod در شرایط مزرعه به منظور شبیه سازی نوسانات سطح ایستابی و تعیین عمق و فاصله بهینه بر اساس افزایش عملکرد و کاهش مقدار آب خروجی بود. برای ان منظور از آمار جمع-آوری شده در سال های 1380 و 1381 در واحد نیشکر میرزا کوچک-خان در استان خوزستان استفاده شد. نتایج بررسی نشان داد که مدل swap در دوره های واسنجی و صحت یابی، نوسانات سطح ایستابی را با دقت بیشتری نسبت به مدل drainmod شبیه سازی کرد. مقادیر جذر میانگین مربعات خطا در دوره های واسنجی و صحت یابی برای مدل swap به ترتیب 15/18 و 14/85سانتی متر و برای مدل drainmod،18/14 و 20/69 سانتی متر محاسبه شد. در ادامه برای تعیین عمق و فاصله بهینه با استفاده از این مدل ها، برای 28 ترکیب مختلف عمق و فاصله، عملکرد نسبی و مقادیر آب زهکشی شده، شبیه سازی شد. سپس برای حداقل عملکرد نسبی 80 درصد، در هر یک از مدل ها، 4 عمق و فاصله مختلف تعیین گردید. در پایان، عمق و فاصله ای به عنوان عمق و فاصله بهینه انتخاب گردید که کمترین مقدار آب زهکشی شده را به همراه داشت. برای مدل swap عمق 160 سانتی متر و فاصله 25 متر و برای مدل drainmod عمق 115 سانتی متر و فاصله 15 متر به عنوان عمق و فاصله مناسب انتخاب گردید. این تفاوت-ها احتمالا به دلیل متفاوت بودن تابع تولید در دو مدل است و نیز این که در مدل drainmod اثرات تاخیر زمان کاشت، شرایط بسیار مرطوب و بسیار خشک به صورت ترکیبی به کار گرفته می شوند تا اثرات تجمعی آن ها بر عملکرد محصول قابل پیش بینی و برآورد باشد. اما در مدل swap، به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی، از مدل گیاهی ساده استفاده شده است که در آن اثر تنش های خارجی لحاظ نمی شود.